Adaptacja dziecka w żłobku

 

         Adaptacja dziecka w żłobku jest procesem związanym z przyzwyczajaniem się do nowego środowiska i otoczenia. Pogodzeniem z rozłąką z rodzicami, nabraniem gotowości emocjonalnej i psychicznej do przetrwania tej rozłąki. Proces ten dotyczy wszystkich dzieci, jest przejściowy, trwa od dwóch tygodni do miesiąca. Jej przebieg zależny jest od kilku czynników:

• z kim przebywało dziecko przed zapisaniem do żłobka?
• jak silna emocjonalna wieź łączy dziecko z rodzicami?
• czy przed żłobkiem miało kontakt z rówieśnikami i jak intensywny?
• czy zostawało pod opieką osób trzecich?

         Adaptację przechodzą także rodzice, którzy muszą pogodzić się z sytuacją oddania własnego dziecka pod opiekę obcych osób, pokonać własne poczucie winy, niechęć, niepokój, strach. Potrzebują czasu zanim przestaną myśleć jak radzi sobie ich maleństwo, czy niczego mu nie brakuje, czy ma zaspakajane wszystkie potrzeby.
          Emocje odczuwane przez rodziców są kluczowym aspektem przebiegu adaptacji u dziecka. Rodzic powinien mieć nastawienie pozytywne, przyjazne, wspierać dziecko w trudnych dla niego chwilach. Dawać poczucie bezpieczeństwa i pewność, że decyzja zapisania dziecka do żłobka jest słuszna.
          Podczas pierwszych dni pobytu, rodzice odczuwają niepokój, niepewność, rozżalenie, strach, lęk, są to zupełnie normalne reakcje. Trzeba jednak pamiętać, że dzieci doskonale wyczuwają nastroje własnych rodziców, kiedy oni są niepewni, niespokojni, dzieciom trudniej pogodzić się z rozłąką i przystosować do nowej sytuacji.
         Pobyt dziecka w żłobku jest dla niego bardzo silnym przeżyciem, radykalnym zmianom ulega dotychczasowe funkcjonowanie w środowisku rodzinnym. Potrzeba czasu na przyzwyczajenie się do nowej sytuacji, odmiennego niż dotychczas harmonogramu dnia, współpracy w grupie rówieśniczej, spożywania wspólnych posiłków, leżakowania, hałasu, szumu, różnorodności zabaw.

Na dzieci spada ciężar gotowości i dojrzałości społeczno-emocjonalnej, której dotychczas się od niego nie wymagało. W związku z tak dużą zmianą w życiu, u dzieci mogą pojawić się różnego rodzaju objawy psychosomatyczne związane z adaptacją. Do najczęściej występujących możemy zaliczyć:

• płaczliwość, rozdrażnienie, wpadanie w histerię;
• labilność emocjonalna- częste zmiany nastrojów;
• trudności ze spaniem, częste wybudzanie się, niespokojne wiercenie;
• napady agresji, buntu, sprzeciwy, popychanie, bicie, rzucanie się na ziemię;
• zmniejszenie apetytu (całkowite odmawianie jedzenia) lub jego wzmożenie;
• wymioty, bóle brzucha, biegunka;
• apatia, lękliwość, zahamowanie emocjonalne;
• regres- cofnięcie się nabytych już umiejętności ( powrót do wypróżniania się w pieluchy itp.);

Pojawienie się objawów jest zależne od stopnia dojrzałości układu nerwowego dziecka, dojrzałości emocjonalnej, progu odporności psychicznej, jak również umiejętności przygotowania dziecka do żłobka.

           W pierwszych dniach, tygodniach pobytu w żłobku z pewnością większości dzieciom towarzyszy płacz, rozdrażnienie, niekiedy histeryczne tupanie nogami. Dziecko, które nagle znalazło się w nieznanym środowisku, czuje się zagubione i nieszczęśliwe. Nie potrafi zaakceptować tego, co proponują opiekunowie, odrzuca wszystkie zachęty zabawy, pocieszenia, podejmowane rozmowy. Wielkim przeżyciem staje się spożywanie posiłków, układanie do snu na leżaku tak innym od własnego łóżeczka. Następuje strach przed niemożnością powrotu do domu, do mamy, taty, babci, ulubionej lalki, misia. Zanim maluch pokona lęk i przyzwyczai się do planu dnia, jego naturalną reakcją jest płacz. Mały człowiek, zwłaszcza, gdy jeszcze nie potrafi mówić, ma prawo płakać. W ten sposób komunikuje się z nami. Płaczem opowiada o swoich potrzebach, o napięciu, jakiego doświadcza, o swoich odczuciach. By dać znać innym wokół co czuje, jakie emocje mu towarzyszą. To co musimy w tej sytuacji zrobić to pozwolić mu płakać – jest to jedyny naturalny sposób, w jaki dziecko pozbywa się nagromadzonych wewnątrz emocji i napięć.

Kilka wskazówek pomocnych w adaptacji:

 

1. Trzeba pamiętać, że w pierwszych dniach pobyt dziecka w żłobku powinien być krótki, stopniowo należy przyzwyczajać go do rozłąki z rodzicem. Dlatego ważne jest, aby było odbierane po obiedzie ok. godz. 11.30.
2. Pożegnanie z maluchem zawsze jest bardzo trudne dla wszystkich również dla rodziców, dlatego ważne aby trwało jak najkrócej. Przedłużanie przytulania, całowania powoduje, że dziecko jeszcze mocniej koncentruje się na swoich emocjach i płaczu.
3. Gdy dziecko weszło już na salę i pożegnało się z rodzicem, ważne jest aby nie stać w drzwiach i nie zaglądać ponownie na salę. To powoduje ponowne rozdrażnienie i podtrzymanie emocji żalu i rozpaczy.
4. W pierwszych tygodniach można pozwolić maluchowi na zabieranie ze sobą ulubionej zabawki, misia, kocyka, która zapewnia poczucie bezpieczeństwa i kojarzy się z domem. W momencie kiedy dziecko przyzwyczai się do żłobka należy stopniowo ograniczać zabawki np. zostawiać w szatni na półce.

Najważniejszym aspektem pomyślnego przejścia adaptacji jest zaufanie do placówki oraz opiekunów. Słuchanie porad i współpraca między personelem a rodzicami. Zaufanie, dobre zdanie oraz pewność podjęcia dobrej decyzji są kluczem do prawidłowej adaptacji dziecka do żłobka.